شانه درد

شانه متحرک ترین مفصل بدن است .مفصل شانه دارای دامنه حرکتی بسیار بزرگی است و آزادانه در جهات مختلف حرکت میکند.هرگاه مشکلی برای شانه شما اتفاق می افتد منجر به تجربه درد بسیار شدیدی می شود که  قابلیت حرکتی شانه شما را به شدت می کاهد . 

مفصل شانه یک مفصل گوی و کاسه است که از سه استخوان اصلی تشکیل شده است: استخوان بازو ، ترقوه و کتف .

دومفصل اصلی در شانه وجود دارد.یک مفصل بین ترقوه و کتف و مفصل دیگر، مفصلی بین استخوان بازو و کتف که عموما این مفصل  به عنوان مفصل شانه شناخته می شود.

.حرکت در شانه مدیون عضلاتی است که به آن اتصال دارد. مهمترین عضلات شانه ، عضلات روتاتور کاف هستند که  از 4 عضله مجزا تشکیل شده اند و توسط تاندون ها ی خود به استخوان بازو اتصال دارند. در صورتی که هرکدام از این تاندون ها یا عناصر اطراف مفصل دچار آسیب شوند ، بالابردن دست به بالای سر دچار درد و مشکل می شود.ممکن است شما با انجام کارهای مختلف  مثل ورزش ، حرکت های تکراری و یا وضعیت اشتباه پوسچر(قامت) بدن، به شانه خود آسیب وارد  کرده و دچار درد شانه شوید که البته این امر شامل بیماری های ناحیه ستون فقرات گردنی،مشکلات قلبی ، مشکلات  کبد و همچنین کیسه صفرا نیز می شود.

هرچه سن فرد بالاتر می رود احتمال بروز مشکل در شانه نیز بیشتر می شود. در سنین بالای 60 سال درد شانه  شایع تر است و این به دلیل فرسودگی بافت های اطراف شانه در اثر گذشت زمان است.

علت درد شانه چیست؟

فاکتورهای زیادی ممکن است درد شانه را ایجاد کنند. مهمترین و شایع ترین علت، التهاب و پارگی تاندون های روتاتورکاف است که توانایی فرد را برای حرکت بازو و شانه مختل میکند. علت دیگر سندرم گیر افتادگی شانه است و زمانی رخ می دهد که عناصر حساس مثل تاندون عضلات روتاتور کاف در فضای زیر زائده آکرومیون استخوان کتف ، بین استخوان بازو و کتف گیر کنند . سندروم شانه منجمد هم یکی از دلایل درد و محدودیت حرکتی در شانه است که بیشتر در افراد بالای 40 سال رخ می دهد .

ممکن است درد شانه بخاطر آسیب دیگر قسمت های بدن مثل گردن و بازو نیز باشد که درد ناشی از آنها به شانه پیدا می کند و به عنوان درد های ریفرال (انتشاری)شناخته می شوند. معمولا نحوه تشخیص این دردها با درد خود شانه به این صورت است که شدت درد با انجام فعالیت و حرکت شانه بدتر نمی شود بلکه مثلا اگر درد شانه ناشی از دیسک گردن باشد با حرکات گردن درد شانه تشدید می شود . 

سایر علت ها شامل انوع مختلف آرتریت روماتوئید، پارگی در غضروف ،التهاب بورس یا تاندون و دررفتگی بازو می باشد .

در بعضی افراد علت درد شانه میتواند وجود اسپور استخوانی باشد که در این حالت یک برجستگی استخوانی در طول لبه استخوان تشکیل می شود.

گاه ممکن است عصب در گردن یا شانه گیر افتاده باشد و یا حتی به علت بیرون زدگی دیسک گردن عصب تحت فشار قرار گرفته و سبب بروز درد در شانه و بازو شود.

 ازعلل شایع دیگر میتوان به شانه منجمد اشاره کرد وضعیتی که درآن فرد به سختی می تواند مفصل شانه را حرکت دهد .در شانه منجمد لیگامان(رباط)ها ، تاندون ها و بافت عضلات سفت و سخت شده اند و اجازه حرکت به مفصل نمی دهند. آسیب های جدی تر از قبیل آسیب نخاعی یا حمله قلبی نیز ممکن است درد در شانه ایجاد کند.

تشخیص علت درد شانه : 

متخصص فیزیوتراپی با انجام معاینات فیزیکی ، بررسی تاریخچه و نحوه آسیب ، بررسی دامنه حرکتی مفصل و الگوی درد می تواند علت درد شانه را تشخیص دهد. در این مسیر استفاده از  عکس های رادیولوژی(ایکس- ری) و اِم آر آی(MRI) می تواند اطلاع دقیق تری از بافت آسیب دیده به دکتر فیزیوتراپ بدهد.

سوال هایی که ممکن است فیزیوتراپیست شما جهت تشخیص علت واقعی درد ، از شما بپرسد: 

-آیا درد در هر دو شانه است؟

-آیا درد به صورت ناگهانی به وجود آمده است؟در این صورت،درد با چه حرکتی آغاز شده است؟

-آیا درد در قسمت های دیگر بدن نیز پخش می شود؟کجا؟

-در چه حالت هایی درد شما بدتر و در چه حالت هایی درد بهتر می شود؟

-آیا می توانید نقطه مشخصی برای محل دردتان تعیین کنید؟

-آیا حرکت در جهت خاصی درد شما را بدتر میکند؟ کدام جهت؟

-آیا یک درد تیرکشنده و واضح دارید و یا یک درد گنگ و مبهم ؟

آیا شب از شدت درد بیدار می شوید؟

آیا در شانه ورم ، گرمی ، قرمزی و حساسیت به لمس احساس می کنید؟

آیا به علت وجود درد از انجام برخی فعالیت ها ناتوان شده اید ؟

پاسخ دقیق و شفاف به این سوالات مهمترین کلید تشخیص علت درد می باشد. 

موارد اورژانسی :

اگر بدون هیچ علت و آسیبی درد ناگهانی در شانه احساس کردید ممکن است حاکی از یک حمله قلبی باشد . دیگر نشانه های حمله قلبی شامل ضربان بالا، تنگی نفس،عرق شدید ، درد همزمان در گردن و فک می باشد . در صورت همراهی هریک از این علائم به همراه درد شانه باید هرچه سریع تر  به اورژانس و  یا متخصص قلب مراجعه کنید.

در موارد دیگر اگر بروز درد شانه با کبودی ، تب ، گرمای  شدید اطراف مفصل و حساسیت به لمس همراه بود نیز لازم است جهت درمان به پزشک متخصص شانه مراجعه کنید.

درمان درد شانه: 

درمان درد شانه به علت وشدت آسیب بستگی دارد. که درمان ها می تواند شامل فیزیوتراپی ، تزریق درون مفصلی و یا جراحی باشد.

در صورتی که به هر علتی سابقه جراحی در شانه داشته اید باید جهت کامل کردن درمان خود  به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید. 

تعداد کمی از شانه درد ها هم هستند که با درمان های خود فرد در منزل بهبودی خودبخودی پیدا می کنند ، اما اگر درد شما بیش از ۳ روز طول کشید بطوریکه روند بهبودی نداشت و یا اینکه رو به وخامت گذاشت می بایست در اسرع وقت جهت تشخیص و درمان به متخصصین مربوطه و کلینیک فیزیوتراپی مراجعه کنید . 

استفاده از کمپرس یخ یا  آیس پک پس از شروع درد  به مدت 20 دقیقه ، سه الی چهار بار در روز می تواند درد را کاهش دهد. دقت کنید که در زمان استفاده ازآیس پک از تماس مستقیم آن با پوست خودداری کنید . حتما آن را درون یک حوله بپیچید. تماس مستقیم آیس پک با پوست میتواند سرمازدگی وسوختگی ایجاد کند. می توانید از پماد های موضعی و داروهای ضد درد  ، بانداژ کشی نیز در کاهش درد و ورم استفاده کنید.

استراحت دادن به شانه وعدم انجام  فعالیت طی چند روز می تواند به کاهش درد شما کمک کند.

 اما اگر با انجام این موارد درد باقی ماند و یا طی چند روز،  دوباره درد در شانه احساس کردید نیاز به درمان جدی تری دارید و باید به دکتر فیزیوتراپ مراجعه کنید.

فیزیوتراپیست پس از تشخیص علت آسیب با روش های مختلفی میتواند به درمان شما کمک کند. 

فیزیوتراپیست با استفاده از درمان های دستی و آزاد سازی کپسول مفصلی می تواند  دامنه حرکتی مفصل را افزایش دهد و طی انجام تکنیک های تخصصی فاشیا ریلیز ،  بافت نرم اطراف مفصل را آزاد کرده و فشار وارده بر مفصل ، بافت نرم و حتی عصب بازویی را برطرف کند.

 در مواردی که نیاز به ترمیم پارگی و التیام التهاب تاندون می باشد ، فیزیوتراپیست می تواند با استفاده از مدالیته های مختلف مثل لیزر پرتوان و تِکار تراپی به این مهم دست یابد. و همچنین با انجام تکنیک های تخصصی درای نیدلینگ ( سوزن خشک )،درگیری های عضلانی و دردهای انتشاری ایجاد شده را برطرف نماید . 

فیزیوتراپیست با طراحی و اجرای  تمرین درمانی تخصصی چندین هدف را دنبال میکند که شامل ، بهبود دامنه حرکتی ، افزایش میزان کلاژن سازی ، ترمیم بافت ، کاهش ورم و افزایش قدرت عضلانی می باشد.

در مواردی که آسیب ورزشی اتفاق افتاده باشد لازم است تا فیزیوتراپیست با آموزش تمرینات ورزشی شامل تمرینات پرتابی ، ثباتی و تعادل عملکرد ورزشکار را بهبود بخشیده تا به فعالیت قبل از آسیب بازگردد.

راه های پیشگیری

1.با انجام روزانه تمرینات شانه شامل تمرینات کششی و قدرتی در منزل می توانید قدرت عضلات روتاتور کاف را حفظ کنید. در انتخاب تمرین و نحوه انجام آن حتما از فیزیوتراپیست خود کمک بگیرید.

2.اگر سابقه آسیب در شانه دارید، پس از انجام فعالیت های زیاد از آیس پک استفاده کنید. استفاده از آیس پک طی 15 الی 20 دقیقه میتواند از آسیب مجدد پیشگیری کند.

3.با کمک فیزیوتراپیست خود طی فعالیت روزانه وضعیت های نشستن، ایستادن و راه رفتن خود را اصلاح کنید تا با حفظ پاسچر صحیح از بروز درد و آسیب جلوگیری کنید.

از بلند کردن اجسام سنگین و انجام حرکت های تکراری شانه خودداری کنید.

اگر در شغلتان فعالیت های زیادی را در حالتی انجام می دهید که دست بالای سر هست( نقاش ساختمان و...) پس از گذشت 10 الی 15 دقیقه از فعالیت ، به مدت 2 دقیقه استراحت دهید و با انجام تمرینات کششی و پایین نگه داشتن بازو از فشار بیش از حد به عضلات و تاندون ها پیشگیری کنید.

در نشستن های طولانی مدت پشت میز وحین کار با کامپیوتر سعی کنید سر و شانه را در یک راستا نگه دارید و از وضعیت جلو آمده شانه ها خودداری کنید تا از فشار وارده به دیسک گردن و تاندون های شانه را به حداقل برسانید.