آرتروز مفصل ( استئوآرتروزیس D.A یا همان DJD ) شایع ترین نوع آرتریت است . آرتروز بیماری افزایش سن است . بیشتر از یک سوم بزرگسالان بالای 65 سال از آرتروز رنج می برند . براساس آمار انستیتو ملی آرتریت و بیماری های عضلانی اسکلتی آمریکا ، آرتروز ، قبل از سن 45 سالگی در مردان شایع تر است اما بعد از 45 سالگی شیوع آرتروز در زنان بیشتر است . 

عوامل زمینه ساز بروز بیماری آرتروز چیست ؟

- چاقی

- شغل نامناسب که به مفاصل فشار می آورد .

- آسیب دیدگی های مفصلی

- دفورمیتی ها و ناهنجاریهای مفصلی

علت آرتروز چیست ؟ و نشانه های آرتروز کدام است ؟

آرتروز در نتیجه خوردگی و فرسودگی غضروف مفصلی که سطح استخوان های مفصل را می پوشاند ایجاد می شود .

سطح پوشاننده استخوان در اثر آسیب و افزایش سن دچار خرابی می شود . این امر باعث می شود استخوانهای مقابل هم روی هم سایش پیدا کنند .چرا که غضروف ما بین آنها از بین رفته است . این همچنین باعث آسیب استخوان نیز می شود . مهمترین و شایع ترین نشانه های آرتروز عبارتند از درد و خشکی . هرچند هر مفصل دچار آرتروز شود اما شایع ترین مفاصلی که دچار این بیماری می شوند عبارتند از :

1-  مچ دست ها

2- زانوها

3- مفاصل ران

4- ستون فقرات

آرتروز با رماتیسم مفصلی متفاوت است . رماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های مفاصل حمله می کند که منجربه ورم و درد می شود .

غضروف چیست ؟

غضروف یک ماده لاستیک مانند است که  سطح استخوان را همانند یک بالشتک می پوشاند . این ماده از سطوح مفصلی محافظت می کند و مانع ساییده شدن استخوانها روی یکدیگر می شود و باعث می شود استخوانها نسبت به یکدیگر راحت تر حرکت کنند . آرتروز زمانی شروع می شود که غضروف ها شروع به خوردگی و نازک شدن می کنند . فرسودگی غضروف در نهایت تا حدی پیش می رود که استخوان زیرش نمایان و بی دفاع می گردد و این باعث تماس استخوان به استخوان می شود که به شدت دردناک است . فقدان غضروف همچنین باعث بد شکل شدن مفصل می شود که باعث می شود مفصل حرکت روان نداشته باشد .

شدت آرتروز ؟

 آرتروز از لحاظ شدت و درجه متفاوت است . ممکن است در برخی افراد شواهدی دال بر آرتروز دیده شود بدون اینکه این افراد هیچ درد و نشانه ای داشته باشند . برخی دیگر درد و خشکی فراوانی را گزارش می کنند . تقریبا 80% بیماران دچار آرتروز هستند مشکلات حرکتی دارند . و یک چهارم آنها نمی توانند برخی امور روزمره زندگی خود را انجام دهند . مثل :

- نشستن و برخاستن از روی صندلی

- حمام رفتن و دوش گرفتن

- لباس پوشیدن

- پوشیدن کفش ها

در برخی موارد نادر آسیب دیدگی مفاصل ستون فقرات ناشی از آرتروز منجربه اختلال عملکرد روده ها و مثانه و بی اختیاری ادرار و مدفوع می گردد .

دور نمای آرتروز در طولانی مدت :

آرتروز یک بیماری آهسته پیش رونده است و به مرور و به کندی پیشرفت می کند .این بیماری یک اختلال خاموش است ؛ تشخیص آن بدون گرفتن عکس رادیولوژی سخت است اما یک فیزیوتراپیست ماهر به خوبی با معاینه فیزیکی و لمس خوب متوجه اختلال در مفصل می شود . اغلب این بیماری تا قبل از بروز درد و علائم بیمار تشخیص داده نمی شود. آرتروز زودرس اغلب تنها بعد از تصادفات یا سایر حوادثی که منجربه شکستگی می شود و نیاز به عکس رادیولوژی دارند تشخیص داده می شود .

نشانه ها و علائم آرتروز عبارتند از :

- درد

- ورم

- خشکی و سفتی مفصل

- کاهش دامنه حرکتی مفصل ( محدودیت حرکتی )

درمان آرتروز چیست ؟

چون غضروف مفصلی خون رسانی ندارد بنابراین از طریق خوراکی و مواد غذایی و داروها نمی توان آن را ترمیم کرد بنابراین در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد اما روش های زیادی برای کاهش درد و علائم آرتروز با بهبود عملکرد بیماران وجود دارد .مسکن ها و داروهای ضد التهاب تا حدودی می توانند به کنترل درد و تورم مفصل کمک کنند . در برخی از موارد نیز بهتجویز و توصیه متخصص فیزیوتراپی و یا متخصص ارتوپد تزریق داخل مفصلی انجام می پذیرد که البته اثر بخشی آن موقتی است .

درموارد آرتروز بسیار شدید بطوریکه امور روزمره زندگی مشروط بر اینکه سن بیمار بالا باشد و یا دچار بیماریهای زمینه ای مثل روماتیسم مفصلی باشد . جراحی تعویض مفصل به عنوان یک گزینه خوب درمانی مطرح می شود .

بهترین درمان آرتروز چیست ؟

 در صورت وجود آرتروز مفصلی بهترین روش و موثرترین درمان اصلاح سبک زندگی و کاهش وزن و انجام فیزیوتراپی است . فعالیت هایی ازقبیل بالا و پایین رفتن از پله نشستن دو زانو و چهار زانو ، چمباته زدن و سرپا ایستادن طولانی مدت که به مفصل فشار می آورد ممنوع است .

روش های درمانی فیزیوتراپی در آرتروز :

1- مانوال تراپی ( درمان دستی )

2- تمرین درمانی و حرکات اصلاحی

3- الکتروتراپی

4- لیزر تراپی با لیزر پر توان 

5- سوزن خشک ( درای نیدلینگ )

علاوه بر این ها استفاده از وسایل کمکی مثل عصا در موارد آرتروز متوسط و شدید کمک کننده است . همچنین تمرینات درمانی جایگاه ویژه ای در کنترل علائم آرتروز دارد . علاوه بر این ها آب درمانی و انجام تمرینات اختصاصی در آب که فیزیوتراپیست به بیمار آموزش می دهد می تواند نقش موثری در کنترل درد و التهاب ناشی از آرتروز دارد .